การเพาะเห็ดหลินจือ

การเพาะเห็ดหลินจือ

เห็ดหลินจือ

เห็ดหลินจือ เป็นสมุนไพรที่ชาวจีน ญี่ปุ่น เกาหลี และไต้หวัน ใช้รับประทานบำรุงสุขภาพ มา ช้านาน เห็ดชนิดนี้ ราคาค่อนข้างแพงและมีรสชาติขม การเพาะทำได้ไม่ยากโดยใช้ขี้เลื่อยผสม วัสดุต่าง ๆ ดังวิธีการและขั้นตอนดังต่อไปนี้

การเพาะเห็ดหลินจือ

การเพาะเลี้ยงเชื้อเห็ดบริสุทธิ์

การเลี้ยงเชื้อเห็ดหลินจือ เลี้ยงได้บนอาหารชนิดเดียวกับเห็ดนางฟ้า นางรม อาหารที่ใช้เลี้ยงจะต้องเป็นอาหารที่เหมาะสมและปราศจากเชื้อจุลินทรีย์ทุกชนิด ในการเตรียมอาหารเลี้ยงเชื้อบริสุทธิ์จะต้องมีขั้นตอนที่สำคัญ 2 ประการ คือสูตรอาหารที่เหมาะสมและวิธีการเตรียมที่ถูกต้อง

สูตรอาหาร P.D.A

สูตร 1.

มันฝรั่ง 200 กรัม

รำละเอียด 50 กรัม

น้ำตาลคลูโคส 20 กรัม

วุ้น 20 กรัม

วิตามิน 10 มิลลิกรัม

รแตสเซียมไฮโดรเจนฟอสแฟต (KH PO ) 1 กรัม

แมกนีเซียมซัลเฟต (ดีเกลือ) MgS04 0.5 กรัม

น้ำสะอาด 1 ลิตร

สูตร 2.

มันฝรั่ง 200 กรัม

น้ำตาลกลูโคส 20 กรัม

วุ้น 20 กรัม

น้ำสะอาด 1 ลิตร

การเตรียมอาหาร

ล้างมันฝรั่งให้สะอาด ปอกเปลือกหั่นเป็นแผ่นบาง ๆ นำไปต้มกับรำละเอียดนาน 20 นาที จากนั้นนำมากรองแล้วตวงให้ครบตามที่ต้องการ นำไปต้มอีกครั้งหนึ่งใส่วุ้นน้ำตาลกลูโคส ส่วนวิตามินบี 1 โปรแตสเซียมไฮโครเจนฟอสเฟตและแมกนีเซียมซัลเฟต ผสมน้ำจนละลายดี เทใส่ในน้ำต้มมันฝรั่ง หลังจากนั้นนำส่วนผสมนี้เทลงในหลอดทดลองหรือขวดแบน ประมาณ 1 ใน 5 ของหลอด หรือประมาณ 1 – 2 เซนติเมตร สูงจากก้นขวด ปิดจุกด้วยสำลีแล้วนำไปนึ่งในหม้อนึ่งความดัน (Autoclave) ใช้ความดัน 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้วนาน 30 นาที แล้วจึงนำหลอดมาเอียงประมาณ 10 – 15 องศา ทิ้งไว้ให้เย็นจึงเขี่ยเนื้อเยื่อจากดอกเห็ดลงบนอาหารเย็น แล้วนำไปเลี้ยงที่อุณหภูมิ 25 – 28 องศา ประมาณ 7 – 10 วัน เส้นใยเห็ดก็จะเจริญเติบโตเต็มอาหารวุ้น

การถ่ายเชื้อเพื่อการเลี้ยงเชื้อควรจะทำเป็นระยะ ๆ ไม่เก็บไว้ใช้ แต่ถ้าจำเป็นจะต้องเก็บเชื้อที่เลี้ยงแล้ว ไว้จะต้องเก็บไว้ในตู้เย็นที่มีอุณหภูมิประมาณ 4 องศา นาน 1 – 2 เดือน

การทำหัวเชื้อเห็ดหลินจือ

เมล็ดธัญพืชที่นิยมใช้ทำหัวเชื้อ คือ เมล็ดข้าวฟ่าง เพราะมีลักษณะกลม สะดวกแก่การนำไปใช้มีราคาถูก หาง่าย การเตรียมหัวเชื้อจากเมล็ดข้าวฟ่าง นำเมล็ดข้าวฟ่างมาแช่น้ำนาน 12 ชั่วโมง จากนั้นนำไปต้มนาน 20 – 3 0 นาที แล้วนำไปผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ใส่ผงยิบซั่ม 1 % แคลเซียมคาร์บอเนต 2 % ต่อข้าวฟ่าง 1 กิโลกรัม แล้วผสมให้เข้ากัน จากนั้นนำมากรองใส่ขวดแบน 2 ใน 3 ส่วนของขวด ปิดปากขวดด้วยสำลีหุ้มด้วยกระดาษ แล้วนำไปนึ่งด้วยหม้อนึ่งความดันที่ความดัน 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว นาน 30 นาที จากนั้นทิ้งไว้ให้เย็น เพื่อรอการเขี่ยเชื้อ

การเขี่ยเชื้อ

อาหารวุ้น 1 หลอดสามารถเพาะเลี้ยงเชื้อเห็ดได้ 10 – 12 ขวด เชื้อเห็ดจะใช้เวลาในการเจริญเติบโตเต็มอาหารเลี้ยงเชื้อประมาณ 10 – 15 วัน

การเพาะเห็ดหลินจือในถุงขี้เลื่อย

การเตรียมวัสดุเพาะและสูตรอาหาร
- อาหารเพาะ
- หัวเชื้อเห็ดหลินจือ
- ถุงพลาสติกทนร้อนขนาด 6 ½ , 12 ½ หรือ 7x 13 นิ้ว
- คอพลาสติกขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 – 1.5 นิ้ว
- สำลียางรัด
- ถังนึ่งไม่อัดความดันหรือหม้อนึ่งความดัน

- โรงเรือนหรือสถานที่บ่มเส้นใยและเปิดดอก

การเตรียมอาหาร

ชั่งส่วนต่าง ๆ ตามส่วนแล้วผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน ส่วนน้ำตาลทรายกับดีเกลือละลายน้ำรดให้ทั่ว จากนั้นเติมน้ำผสมให้เข้ากันจะสังเกตได้จากเมื่อบีบแล้วน้ำจะไม่ไหลผ่านร่องนิ้วมือ บรรจุกอ้นในถุงพลาสติกอัดให้แน่น สวมคอขวดดึงให้ตึง รัดยางให้แน่น อุดด้วยสำลีแล้วนำไปนึ่งฆ่าเชื้อด้วยถังนึ่งไม่อัดความดัน อุณหภูมิ 90 – 100 องศาเซลเซียส สม่ำเสมอนาน 3 ชั่วโมง จากนั้นทิ้งให้เย็น

การเขี่ยเชื้อเห็ด

การเขี่ยเชื้อเห็ดในห้องที่สะอาดและไม่มีลมโกรก หัวเชื้อ 1 ขวดสามารถเขื่ยใส่ในก้อนได้ประมาณ 40 – 50 ก้อน หลังการเขี่ยเชื้อลงในถุงอาหารแล้วนำไปเก็บยังโรงบ่มเส้นใยหรือในห้องที่มีอุณหภูมิที่คงที่ 25 – 28 องศา ตามปกติเส้นใยจะใช้เวลา 1.5 – 2 เดือน จึงจะเจริญเต็มวัสดุเพาะ

การเปิดดอกและการดูแลรักษา

เมื่อเส้นใยเดินเต็มถุงจากนั้นก็ขนย้ายก้อนเชื้อไปยังโรงเปิดดอก โดยวางช้อนกันแล้วเปิดฝาครอบปากถุงออก รดน้ำที่พื้นโรงเรือน ความชื้นในโรงเรือนประมาณ 85 – 95 % หลังจากเส้นใยเดินเต็มถุงภายใน 10 – 15 วัน จะเห็นดอกเห็ดผุดขึ้นมา ส่วนปลายจะเป็นสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน นับตั้งแต่ดอกเห็ดปรากฏออกมาให้เห็น จนกระทั่งดอกเห็ดเจริญเติบโตพร้อมที่จะเก็บเกี่ยวได้นั้นจะใช้เวลาประมาณ 1 – 1.5 เดือน แล้วแต่ความสมบูรณ์ของอาหารและสภาพแวดล้อม โดยปกติแลวผลผลิตของดอกเห็ดครั้งแรก มักจะเกิดเป็นดอกเดี่ยวจะมีน้ำหนักประมาณ 30 – 70 กรัม ดอกเห็ดรุ่น 2 จะมีน้ำหนักประมาณ 20 – 40 กรัม ปกติแล้วจะทำการเก็บเกี่ยวไม่เกิน 2 ครั้ง

โดยทั่วไปเห็ดหลินจือจะจำหน่ายในรูปของเห็ดแห้ง โดยตัดส่วนด้านที่มีเศษวัสดุเพาะออกทิ้งแล้วทำความสะอาดดอกเห็ด นำดอกเห็ดมาหั่นเป็นชิ้นบาง ๆ แล้วนำไปตากแดด 1 – 3 วัน หรืออบในตู้อับที่อุณภูมิ 55 – 60 องศา นานประมาณ 4 – 5 ชั่วโมง ดอกเห็ดก็จะแห้งสนิท ดอกเห็ดที่ทำการอบแห้งได้ที่แล้ว ถ้าต้องการที่จะเก็บไว้นาน ๆ จะต้องการไว้ในภาชนะที่ปิดมิดชิด อากาศและความชื้นเข้าไม่ได้

ราคาโดยประมาณ กิโลกรัมละ 2,000 – 2, 500 บาท